Istnieje inny, niż wspomniany w poprzednich moich wpisach, sposób podziału badań. Mowa tu o podziale na badania pełne i cząstkowe. Podział ten dotyczy zakresu poznawczego, czyli zakresu poznawania określonego fragmentu rzeczywistości i prezentuje się w uproszczeniu następująco:

Badania o charakterze pełnym i cząstkowym

Badanie ma charakter pełny jeśli obejmuje ono zarówno zakres badanych zjawisk, jak i ich złożoność. Jeżeli zaś skupia się tylko na jednym aspekcie to jest to badanie cząstkowe.

W praktyce badawczej najczęściej można spotkać się z badaniami cząstkowymi – są to poszukiwania o charakterze jakościowym (wywiady IDI, badania fokusowe) albo ilościowym. Decydują o tym, poza przyjętym przez badacza podejściem, dwa względy: czas i koszty całego przedsięwzięcia. Warto jednak lepiej poznać zalety badania całościowego i przyjrzeć się mu bliżej. 

Sposoby realizacji badania pełnego

Realizacja takiego projektu może przebiegać na dwa sposoby. Pierwszy z nich polegałby na równoczesnym przeprowadzeniu badania jakościowego i ilościowego. Dane jakościowe przy tym podejściu są zazwyczaj wykorzystywane jako pogłębiające uzupełnienie danych ilościowych. Dzieje się tak zarówno wtedy, gdy traktujemy je jako ilustracje, jak i wówczas gdy wykorzystujemy je do tworzenia nowych zmiennych. 

Drugi sposób polega na realizacji takiego projektu w dwóch fazach. Pierwsza to badanie jakościowe, druga – ilościowe. Przy takim podejściu przyjmuje się, że badanie jakościowe pełni dwie funkcje. Z jednej strony jest badaniem wstępnym o charakterze merytorycznym. Dostarcza bowiem badaczowi niezbędnego rozeznania w tej warstwie rzeczywistości, którą obejmuje badanie. Przynosi na przykład niezbędne informacje będące podstawą dla formułowania hipotez czy też ułatwia formułowanie pytań zamkniętych (zawierających gotowe warianty odpowiedzi) w badaniu ilościowym. Podstawą tworzenia takich pytań jest analiza wypowiedzi respondentów w badaniu jakościowym, która umożliwia przygotowanie takich wariantów. Stają się one w ten sposób bardziej czytelne dla respondentów w badaniach ilościowych. Dlatego też takie badanie nazywane jest rekonesansem lub zwiadem badawczym. Zakotwicza bowiem empirycznie, również od strony językowej, następną fazę badania (badanie ilościowe). 

Druga z funkcji, podobnie jak przy pierwszym z podejść, realizowana jest przez dostarczenie informacji ułatwiających interpretację danych ilościowych. Możemy bowiem odwołać się do pogłębionych wypowiedzi badanych, które mogą stanowić uzasadnienie formułowanych hipotez. 

Wady i zalety opisanych podejść

Każde z podejść przy realizacji badania całościowego ma oczywiście swoje zalety i wady. Zaletą pierwszego jest czas jego realizacji (jest krótszy), zaletą drugiego jest zaś to, że realizacja badania jakościowego w pierwszym etapie ułatwia konstruowanie narzędzia badawczego przeznaczonego do realizacji fazy ilościowej.

Staramy się zawsze rekomendować dłuższy, ale w naszym odczuciu bardziej optymalny proces badawczy – czyli ciąg zdarzeń, w którym jako pierwsze przeprowadzamy badanie jakościowe, natomiast jako drugie badanie ilościowe. Uważamy, że taki sposób realizacji daje zdecydowanie lepsze wyniki, pozwalając optymalizować drugie narzędzie analizą wyników z pierwszego.