Z tego artykułu dowiesz się czym jest e-commerce bez barier – dostępność cyfrowa , jak prawidłowo korzystać i stosować zasady WCAG oraz jak dostępność wpływa na biznes.

Łatwe porównywanie produktów, wygodna dostawa i szeroki asortyment w zasięgu jednego kliknięcia – wszystko to sprawia, że zakupy online stały się nieodłącznym elementem naszego życia. Nic dziwnego, że twórcy sklepów internetowych starają się zapewnić bezproblemową interakcję z ich serwisami. Wielu z nich pomija jednak kluczowy aspekt: dostępność cyfrowa. Według szacunków WHO około 15% światowej populacji zmaga się z niepełnosprawnością. Ponad miliard – tylu potencjalnych klientów może łącznie stracić e-biznes nie biorąc pod uwagę dostępności cyfrowej.

Dostępność cyfrowa – czym jest?

Budowanie dostępności cyfrowej polega na usuwaniu wszelkiego rodzaju barier, które mogą utrudniać ludziom z niepełnosprawnościami dostęp do stron internetowych i technologii. W kontekście e-commerce mianem dostępnych określimy sklepy internetowe zaprojektowane tak, aby każdy niezależnie od swoich możliwości mógł swobodnie przeglądać ofertę i dokonywać zakupów. Obecnie podstawę do projektowania dostępnych produktów stanowią wytyczne WCAG 2.1. Zgodność określa się w trzech kategoriach: A – podstawowej, AA – będącej na ten moment pewnego rodzaju standardem,
oraz AAA – najwyższej (choć z reguły przeznaczonej dla specjalistycznego oprogramowania). 

Aby strona spełniała wymogi poziomu AA, musi być dostosowana do 50 szczegółowych kryteriów, obejmujących m.in. kontrast, stosowanie tekstów alternatywnych, nawigację oraz wsparcie dla technologii asystujących.

Jak zwiększyć dostępność cyfrową sklepu internetowego?

Każdy rodzaj niepełnosprawności przekłada się na odmienne trudności w używaniu technologii, co wymusza uwzględnienie specyficznych potrzeb oraz zastosowanie rozwiązań umożliwiających swobodne korzystanie z cyfrowych zasobów. 

Niepełnosprawność wzrokowa, a dostępność cyfrowa

Charakteryzuje się całkowitym lub częściowym ograniczeniem w możliwościach widzenia. Główne problemy w korzystaniu z serwisów internetowych w tej grupie to brak integracji z czytnikami ekranów, słaby kontrast oraz prezentacja danych tylko za pomocą barw.
Co możesz zrobić: stosuj tekst alternatywny przy zdjęciach produktów, utrzymaj odpowiedni poziom współczynników kontrastu oraz zapewnij wsparcie dla czytników ekranu poprzez m.in. zachowanie konsekwentnej struktury nagłówków.

Niepełnosprawność słuchowa, a dostępność cyfrowa

Na świecie aż 1,5 miliarda ludzi posiada od łagodnego do umiarkowanego poziomu utraty słuchu, a 66 milionów cierpi na poważną niepełnosprawność słuchową. Internet pełen jest treści audiowizualnych bez wsparcia tekstowego. 

Co możesz zrobić: zapewnij rzetelnie opracowane napisy oraz transkrypcję dla wszystkich materiałów z dźwiękiem.

Niepełnosprawność ruchowa, a dostępność cyfrowa

W tej grupie zawierają się osoby o ograniczonych możliwościach poruszania się. Zjawisko to dotyczy 1 na 7 osób na świecie, przy czym odsetek wzrasta wśród ludzi w wieku 65 i starszych. Największą przeszkodę w używaniu technologii stanowią w tym wypadku interfejsy zaprojektowane do obsługi tylko za pomocą myszki. 

Co możesz zrobić: dostosuj sklep internetowy do dedykowanych kontrolerów, obsługi głosowej lub choćby obsługi z poziomu klawiatury.

Niepełnosprawność poznawcza, a dostępność cyfrowa

Obejmuje osoby o wrodzonych (np. spektrum autyzmu) lub nabytych (w wyniku urazu czy z wiekiem) ograniczeniach poznawczych.

Co możesz zrobić: prezentuj informacje możliwie czytelnie, unikaj „ścian” tekstu oraz języka naszpikowanego specjalistycznymi terminami.

Jak dostępność cyfrowa wpływa na e-biznes?

Przyglądając się tym trudnościom można dostrzec, o jak bardzo licznej i złożonej grupie jest mowa. Tym bardziej dziwi, że 94% najlepiej zarabiających sklepów internetowych na świecie nadal nie spełnia wymogów dostępności (WCAG 2.1 AA). Nieprzystosowane e-sklepy mogą zamykać drogę do rozległej bazy odbiorców, dla których dostępność to nie tylko „miły dodatek”, lecz czynnik decydujący o możliwości skorzystania z oferty. Warto też zauważyć, że niepełnosprawność jest pojęciem płynnym i zawiera w sobie też tymczasową niesprawność, wywołaną urazami lub krótkotrwałą niedyspozycją. Kłopoty z pozoru błahe, takie jak zmęczony wzrok, migrena czy choćby wzmożony poziom stresu mogą istotnie upośledzać zdolność do konsumpcji cyfrowych treści. Ponadto z wiekiem naturalnie zmniejszają się możliwości postrzegania – w tym wypadku dostępność staje się narzędziem w walce z wykluczeniem cyfrowym osób starszych. 
Można oczywiście odnieść wrażenie, że pomyślne wdrażanie standardów dostępności to proces niezwykle czasochłonny, wymagający specjalistycznej wiedzy, skomplikowanych testów oraz przede wszystkim ponadprzeciętnie rozwiniętej empatii. Faktycznie, proces oznacza niemałe koszty dla organizacji. Istnieje jednak wiele firm, które wykonują profesjonalne audyty dostępności i zgodności ze standardami WCAG. Koszt i czas wdrożenia rekomendacji bywa różny, jednak często udaje się niewielkim nakładem wykonać znaczący gest w kierunku swoich klientów. Dostępność cyfrowa niesie za sobą wiele korzyści również dla przedsiębiorstwa, które takie kroki podejmuje, a mówimy tu o:

Kwestii wizerunku

Dbałość o dostępność i deklaracja zaangażowania w tę kwestię pozwala na budowanie korzystnego wizerunku marki, co może poprawić relacje z klientami i zwiększyć sprzedaż. Dostępne witryny budują zaufanie i satysfakcję klienta, a co za tym idzie jego lojalność. Zadowoleni klienci są również bardziej skłonni polecić nas dalej. Ważne jednak, by w ślad za deklaracjami szły czyny i tego typu działania w duchu CSR były poparte aktywnym tworzeniem doświadczeń cyfrowych dostępnych dla każdego.

Aspektach prawnych

Dziś dostępność nie jest już tylko kwestią etycznego podejścia, lecz także spełnienia wymogów prawnych. Do tej pory taki obowiązek ciążył na instytucjach publicznych. Jednak zgodnie z dyrektywą Unii Europejskiej z 2019 r., znanej jako European Accessibility Act, wymóg ten uległ rozszerzeniu na produkty i usługi kluczowe dla użytkowników z niepełnosprawnościami w sektorze prywatnym. Wśród nich został wyróżniony handel internetowy. Oznacza to, że od połowy 2025 r. większość przedsiębiorstw w sektorze e-commerce będzie musiała dostosować się do wymogów dostępności. Obowiązek ten nie dotyczy tylko mikroprzedsiębiorstw, czyli podmiotów, które w jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych zatrudniały mniej niż 10 pracowników oraz osiągały roczny obrót netto nieprzekraczający 2 milionów euro.

Większej bazie odbiorców

Uwzględniając potrzeby osób z niepełnosprawnościami można niewątpliwie liczyć na znaczne rozszerzenie zasięgu rynkowego. Szacuje się, że globalna wartość tej grupy sięga nawet 7 bilionów dolarów rocznie, co generuje niezwykły potencjał biznesowy. 

Dodatkowo, badania zlecone przez Microsoft wykazały, że uwzględnianie standardów dostępności poprawia całościowe doświadczenie użytkownika. Można więc przyjąć, że każda dostępna platforma sprzedażowa będzie chętniej odwiedzana przez wszystkich odbiorców. Ponadto dostępność cyfrowa stanowi siłę napędową innowacyjności. Rozwój rozwiązań początkowo skierowanych do osób z niepełnosprawnościami może pomagać w mierzeniu się z nieoczekiwanymi problemami albo zaspokajać potrzeby pozostałych odbiorców. Co więcej, design thinking oparty na dostępności dostarcza użytkownikowi końcowemu bardziej naturalne, skoncentrowane na indywidualnych potrzebach doświadczenie, jako że pozwala wchodzić w interakcję z produktem na różne sposoby w zależności od okoliczności.

Dostępność to nie opcja, a konieczność

Jak można zauważyć, dostępność cyfrowa zyskuje na znaczeniu w kontekście usprawniania życia zarówno osób z niepełnosprawnościami, jak i każdego z nas. To między innymi na barkach właścicieli e-sklepów spoczywa odpowiedzialność za stopień integracji cyfrowej w społeczeństwie. Mimo konieczności dostosowania się do wielu wymagań e-biznes czerpie korzyści z wdrażania standardów dostępności. 

Zadajmy więc sobie pytanie: Jak często zdarzają się okazje do poprawienia w tak znaczący sposób jakości życia wielu ludzi poprzez nieco solidniejsze wykonywanie pracy?